«Кеше язмышы турында мәңге кайгырту»

1992 елда БМО Генераль ассамблеясе 3 декабрьне Халыкара инвалидлар көне дип игълан итте. Ассамблея дәүләтләрне-БМО әгъзаларын-бу көнне мөмкинлекләре чикләнгән кешеләрнең мәшәкатьләре турында искә төшерүче махсус чаралар комплексы үткәрергә чакырылган.

Иң мөһиме-алар өчен даими социаль кайгыртуны һәм аларга көндәлек тормышларында үзләрен җәмгыятьнең башка әгъзалары белән бертигез хис итәргә булышучы ярдәмне тәэмин итү.
Россия Федерациясе БМО кабул иткән документларга кул куйды. Ләкин илебезгә "бөтен кеше җәмгыяте"нә җитәргә бик тә ерак әле. Советлар Союзындагы инвалидлар турында мөмкин кадәр азрак сөйләүне кулай күрделәр, әйтерсең, ул кешеләр бөтенләй дә юк иде. Хәзер дә аларны шәһәрләребез урамнарында сирәк очратырга була. Чит илләрдә хәл бөтенләй башка: коляскада утырган инвалидларның супермаркетта, кинотеатрда (социаль учреждениеләр турында әйтеп тә тормыйм инде) йөрүләре-гадәти күренеш. Боларның илләр халыкларының гомуми сәламәтлек дәрәҗәсе күрсәткечләре булуына ышануы да кыен.
Россиядә 14,5 миллион инвалид исәпләнә, аларның 450 меңе-балалар. Проблема шунда, бездә мөмкинлекләре чикләнгән кешеләргә үзләрен әйләнә-тирә мохиттә әйбәт хис итәргә булышучы кирәкле инфраструктура булдырылмаган. Алар өчен урамнар да, транспорт та, өйләр дә җайлаштырылмаган. Нәтиҗәдә кешеләр үз фатирларында бикләнеп утырырга мәҗбүр булалар, аннан чыгып йөрергә физик мөмкинлекләре юк. Бу суд карары белән түгел, ә бәлки ваемсызлык аркасында өйдәге арест кебек.
Бездә Просторная урамы районында ветераннар өчен бик әйбәт өйләр төзеделәр. Ләкин бу корылмалар теге яки бу функцияләре чикләнгән кешеләрнең таләпләренә җавап бирми. Ә бу өйләрдә инвалидлар һәм аз йөри торган кешеләр яши. Мәсәлән, 2нче группа инвалидка 3нче каттан ничек төшәргә? "Уңайлы мохит" программасы бу кешеләр өчен нәрсә дә булса эшләр, дип ышанасы килә.
Халыкара инвалидлар көне аларның ихтыяҗларына һәм кайгыртуларына игътибарны җәлеп итәргә, аларның кешелек дәрәҗәсен, хокукларын һәм иминлеген саклауга юнәлдерелгән.
Инвалидларның сәяси, социаль һәм җәмгыятьнең мәдәни тормышында катнашуы аның сыйфат дәрәҗәсен күтәрә.
Безнең прагматик заманда хәтта йомшак күңелле кешеләр дә, кызгану сүзләре белән генә чикләнеп, ярдәмгә мохтаҗ кешеләргә булышырга атлыгып тормыйлар. Ләкин бу постулатны кире кагарга мөмкин, анысы инвалидларга рухи ярдәм матди ярдәм кебек үк кирәк. Инвалид-күршегез яки туганыгыз яисә бөтенләй чит кеше белән гади генә әңгәмә кору да мондый ярдәм була ала. Аның белән сөйләшегез, аның ничек һәм нәрсә белән яшәвен белегез. Юл аркылы чыгарга, баскычтан күтәрелергә булышыгыз, өе янындагы карны чистартыгыз. Моны эшләсәгез, бәлки, тормышыгыз бераз үзгәреп китәр, сез инвалидлар ункөнлегендә генә түгел, ә бәлки башка көннәрдә дә мәрхәмәтлерәк һәм игътибарлырак булырсыз.
Ә бездә сизгер, яхшы күңелле кешеләр күп. "Алексеевскдорстрой" предприятиесенең генераль директоры Ф.Фәлиевка, "Алексеевск керамикасы" җитәкчесе Р.Кәбировка игътибарлы булулары, аңлаулары, битараф булмаулары, ярдәмчеллекләре өчен рәхмәт әйтәм.
Даими ярдәмнәре өчен үзәк район хастаханәсенең баш табибы И.Фәхретдиновка, Л.Фәхретдиновага, табиблар Н.Новиковага, М.Фәттаховка, Ф.Равиловага, З.Вәлиевага зур рәхмәт.
Кызгану, яхшылык хисе, игътибар, кайгыртучанлык күрсәтү сәләте бөтен кешегә дә бирелмәгән. Ләкин бездә андый кешеләр күп. Бәхет һәм иминлек А.Пермяшкина, М.Щипачева, А.Митрофанова, К.Никитина, И.Ризванов һәм аның шәфкатьле егетләре, Р.Шәмсетдинов гаиләләренә керсен. Аерым рәхмәтем-социаль мәсьәләләр буенча район башкарма комитеты җитәкчесе урынбасары Н.Чуринга һәм социаль яклау бүлеге хезмәткәрләренә. Безгә ярдәм күрсәтә торган бөтен кешегә нык сәламәтлек, игелекле эшләр башкарганда бетмәс-төкәнмәс энергия телим.
Н.СЕДОВА, инвалидлар җәмгыяте рәисе